Ο Λειχήνας είναι μια μάλλον σπάνια νόσος που προσβάλλει το δέρμα και τους βλεννογόνους (στόμα, γεννητικά όργανα). Εμφανίζεται στο 1% του πληθυσμού.

Ο Λειχήνας ΔΕΝ μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δεν είναι μορφή καρκίνου, δεν φαίνεται να είναι κληρονομικό νόσημα και ούτε έχει σχέση με τροφικές «αλλεργίες».

ΕΙΝΑΙ μια φλεγμονώδης νόσος, αγνώστου αιτιολογίας. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις λειχήνα που στην ουσία είναι αλλεργικές αντιδράσεις σε καρδιολογικά φάρμακα ή σε φάρμακα για την αρθρίτιδα. Στις περιπτώσεις αυτές, η διακοπή της χορήγησης αυτών των φαρμάκων έχει σαν αποτέλεσμα την ίαση της νόσου σε λίγες εβδομάδες. Μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν και Ηπατίτιδα C και ο δερματολόγος μπορεί να σας δώσει να κάνετε εξέταση αίματος για αυτήν. Το νόσημα προσβάλλει εξίσου άνδρες και γυναίκες, συνήθως μέσης ηλικίας.
Υπάρχουν πολλά είδη Λειχήνα.

Χαρακτηρίζεται από ερυθροΐώδεις, επίπεδες και συνήθως πολύ κνησμώδεις βλατίδες. Μπορεί να εντοπίζονται οπουδήποτε στο σώμα, αλλά προτιμούν ιδιαίτερα την καμπτική επιφάνεια των καρπών και την περιοχή των αστραγάλων. Άλλες συνηθισμένες εντοπίσεις είναι η οσφύς, λαιμός, κνήμες, γεννητικά όργανα και σε σπάνιες περιπτώσεις το τριχωτό της κεφαλής και τα νύχια. Μερικές φορές, στις κνήμες, μπορεί να σχηματίζουν παχιές πλάκες. Σπάνια εκδήλωση είναι και οι φυσαλίδες. Παρόλο που η κλινική εικόνα του λειχήνα είναι αρκετά εύκολο να διαγνωσθεί από έναν δερματολόγο, μερικές φορές μπορεί να χρειασθεί να γίνει και βιοψία.

Άλλες φορές προκαλεί ελάχιστα προβλήματα και δεν χρειάζεται θεραπεία, ενώ άλλοτε είναι έντονα κνησμώδης.

Οι περισσότερες περιπτώσεις διαρκούν περί την διετία, ενώ δε ιώνται οι βλάβες, αφήνουν μελάγχρωση στο δέρμα που τελικά υποχωρεί με τον καιρό.

Περίπου ένας στους πέντε θα επανεμφανίσει και δεύτερο επεισόδιο της νόσου.

Θεραπευτικά, γίνονται προσπάθειες μιας και ο λειχήνας δεν έχει μια στανταρισμένη θεραπεία, να ανακουφισθεί ο ασθενής από τον κνησμό και να βελτιωθεί αισθητικά η εμφάνιση του νοσούντος δέρματος, μέχρι η νόσος να υποχωρήσει.

Η πιο συχνή λύση περιλαμβάνει τη χρήση τοπικά κορτιζονούχων κρεμών και αντιισταμινικών από το στόμα. Πιο σοβαρές περιπτώσεις, αντιμετωπίζονται με άλλες πιο δυνατές θεραπείες (κορτιζόνη από το στόμα, PUVA, μετρονιδαζόλη, κυκλοσπορίνη, κ.ά.). Ενας έμπειρος δερμαστολόγος μπορεί να χρησιμοποιήσει και θεραπείες εκτός επισήμων ενδείξεων: αγωγή με metronidazole, δίνει 75% ποσοστά επιτυχίας!

Όπως και με τις περισσότερες δερματοπάθειες, πρέπει να δείξετε υπομονή και να ακολουθείτε τις οδηγίες του δερματολόγου σας. Προσέχετε επίσης να μην τραυματίζετε το δέρμα σας, μιας και ο λειχήνας έχει την τάση να εμφανίζεται στο τραυματισμένο δέρμα. Αυτό λέγεται φαινόμενο Kobner και μπορει να υπάρχει και σε άλλες δερματοπάθειες, πχ Ψωρίαση, Λεύκη.

Προσβάλλει συχνότερα την έσω επιφάνεια των παρειών, τα ούλα και τη γλώσσα. Είναι πιο δύσκολος στην αντιμετώπισή του και διαρκεί περισσότερο από αυτόν του δέρματος. Ευτυχώς, οι περισσότερες περιπτώσεις δεν δημιουργούν παρά ελάχιστα προβλήματα. To 20% των ασθενών αυτών παρουσιάζει και λειχήνα στο δέρμα του.

Τυπικά εμφανίζεται με ένα «δίκτυο» από λεπτές άσπρες γραμμές και στίγματα. Ανακαλύπτονται συνήθως από οδοντίατρους σε ελέγχους ρουτίνας. Δυστυχώς, υπάρχουν και πιο σοβαρές μορφές με επώδυνες ελκώσεις. Πιο συχνά εδώ απαιτείται η βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, ενώ ο δερματολόγος μπορεί να θέλει να βεβαιωθεί ότι οι βλάβες δεν οφείλονται σε μύκητες ή μια άλλη λοίμωξη. Υπάρχουν περιπτώσεις με βλάβες τύπου λειχήνα που στην ουσία είναι αλλεργικές αντιδράσεις στα οδοντιατρικά υλικά που όταν επιβεβαιωθούν θα πρέπει να τα αφαιρέσει ο οδοντίατρος.

Η θεραπείες είναι συμπτωματικές με κρέμες συνήθως. Όταν δεν υπάρχει πόνος ή κάψιμο, δεν είναι απαραίτητη και η θεραπεία. Σε σοβαρότερες και με συμπτώματα περιπτώσεις, εφαρμόζονται τοπικές ή και συστηματικές θεραπείες. Οι επισκέψεις επίσης σε οδοντίατρο για καθαρισμούς κρίνονται απαραίτητες 2 φορές το χρόνο.

Περίπου το 20% των γυναικών με στοματικό λειχήνα, θα έχουν και βλάβες στα γεννητικά όργανα. Τα συμπτώματα μπορεί να μην υπάρχουν ή να είναι ήπια ή έντονα (κνησμός) ή να υπάρχουν ερυθρές περιοχές και εξελκώσεις που πονάνε, ιδιαίτερα κατά τη σεξουαλική επαφή.
Ο Λειχήνας των γεννητικών οργάνων προσβάλλει πολύ σπανιότερα τους άνδρες από τις γυναίκες.

Ασθενείς με στοματικές βλάβες έχουν ελαφρά αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο της στοματικής κοιλότητας. Για το λόγο αυτό, συνιστάται η διακοπή του καπνίσματος και της χρήσης οινοπνεύματος.
Επισκέπτεστε τον δερματολόγο σας 2 φορές το χρόνο για έλεγχο. Τροφές όπως μπαχαρικά, εσπεριδοειδή, ντομάτες και σάλτσες, καφεϊνούχα όπως καφές, κόκα-κόλα, τσάι και «τραγανιστές» τροφές όπως τοστ και τσιπς, μπορεί να επιδεινώσουν τη νόσο, ιδιαίτερα αν υπάρχουν εξελκώσεις στη στοματική κοιλότητα.

Ο ΣΑΛ προσβάλλει άνδρες και γυναίκες και είναι πολύ σπάνιος. Προσβάλλει και τα παιδιά. Μετά τον κορωνοιό φαίνεται ότι αυξήθηκαν οι περιπτώσεις. Μπορεί να εμφανιστεί στον κορμό, αλλά συχνότερα στα γεννητικά όργανα. Εκεί, αρχικά εμφανίζεται το φλεγμονώδες στάδιο με ερυθρότητες και κνησμό, και μαλιστα είναι συνηθισμένο λάθος των ιατρών να το αντιμετωπίζουν σαν μυκητίαση. Οι συχνες και ανευ λόγου υποτροπές όμως πρέπει να μας κάνουν να τον υποπτευθούμε. Με τον χρόνο η περιοχή εμφανίζεται υπόλευκη. Αυτή είναι η ατροφία. Τατοχρόνως η ελαστικότητα του δέρματος καταστρέφεται και αντικαθίσταται από ινώδη ιστό, πράγμα που στους άνδρες προκαλεί "σφίξιμο", ακόμα και φίμωση.
Το δέρμα πλέον σαν ατροφικό, τραυματίζεται και πληγώνεται εύκολα. Λειτουργικά μπορεί να αχρηστεθούν τελείως τα γεννητικά όργανα. Σε ποσοστό περίπου 6%, σε έδαφος παραμελημένου λειχήνα, μπορεί να εμφανιστεί ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Ενας εμπειρος δερματολόγος παρ' όλο που είναι σπάνιο, θα το διαγνώσει και θα το αντιμετωπίσει ικανοποιητικά.

Σε αρκετές περιπτώσεις τα νύχια προσβάλλονται, συχνά λίγα, αλλά ενίοτε και όλα.
Τα νύχια εμφανίζουν επιμήκεις γραμμώσεις, λεπταίνουν, ξεφλουδίζουν και σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να καταστραφούν προσωρινά ή και μόνιμα.

Αλλο ένα αυτοάνοσο που μετά τον COVID-19, τον βλέπουμε όλο και συχνότερα. Εμφανίζεται με ερυθρότητα, ερεθισμό και ενίοτε μόνιμη αλωπεκία. Δεν υπάρχει θεραπεία, μόνο έγκαιρη πρόγνωση (κνησμός και ο δερματολόγος θα το υποψιασθεί με το δερματοσκόπιό του και θα επιβεβαιωθεί με ιστολογική εξέταση). Τοπικά τα κορτιζονούχα υγρά, το ελεγχουν καλά συνήθως μέχρι που στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοιάται σε λίγα